2025 жылғы маусым: геосаяси және сауда күйзелістері жағдайында жаһандық әуе қатынасының өсуі баяулады

Халықаралық әуе көлігі қауымдастығы (IATA) 2025 жылғы маусым айындағы жолаушылар мен жүк әуе тасымалдарына қатысты жаһандық көрсеткіштерді жариялады. Өткен айлармен салыстырғанда өсу қарқыны айтарлықтай баяулады. Бұған геосаяси тұрақсыздық пен халықаралық саудадағы белгісіздік басты себеп болды.

Жолаушылар тасымалы: Таяу Шығыстағы дағдарыс салдарынан – Баяулау

Маусым айында жалпы жолаушылар тасымалының көрсеткіші (RPK) 2024 жылдың маусымымен салыстырғанда бар болғаны 2,6%-ға өсті. Соңғы айлармен салыстырғанда – ең баяу өсім. Жүк көтергіштігінің (ASK) көлемі 3,4%-ға артты, соның салдарынан жүктеме коэффициенті 84,5%-ға дейін төмендеді (-0,6 пайыздық пункт).

Басты фактор – Таяу Шығыстағы әскери қақтығыстар. Бұл әсіресе халықаралық саяхатқа әсер етті: Таяу Шығыс–Солтүстік Америка бағыты бойынша трафик 7%-ға төмендесе, Таяу Шығыс–Еуропа арасында – 4,4%-ға төмендеді.

IATA бас директоры Уилли Уолш: «Өсімнің баяулауы – айқын көрініс. Дегенмен, орташа жүктелу көрсеткіші тарихи тұрғыдан жоғары деңгейде қалуда. Тамыз айындағы кестелерде сыйымдылықтың тек 1,8%-ға өсуі күтіліп отыр, сондықтан бұл көрсеткіштер тұрақты сақталуы ықтимал».

Өңірлік шолулар:

• Азия-Тынық мұхит өңірі – көшбасшы: +5%
• Оңтүстік Америка – +7,9% көрсетсе де, жүктелу көрсеткіші төмен
• Солтүстік Америка және Таяу Шығыс – ең төмен өсім
• Еуропа RPK-ның орташа өсіміне қарамастан (+2,2%) PLF-тің 87,8%-ын жоғары сақтап отыр.

Жүк тасымалы: Сауда саясаты әсер етуде

2025 жылдың маусым айында әуе жүктеріне сұраныс (CTK) тек 0,8%-ға өскен, ал қолжетімді жүк тасымалдау көлемі (ACTK) 1,7%-ға артқанымен, жүктелу коэффициенті 45,5%-ға дейін төмендеді. (-0,4 пайыздық пункт).

Ең қатты құлдырау: Солтүстік Америка – -8,3% (АҚШ-тың жаңа тарифтік саясатының қатаңдауы әсер етті). Ең үлкен өсім: Азия-Тынық мұхиты өңірінде – +9% өсім тіркелді. Бұл өндірістік тізбектердің қалпына келуі және экспорттық тапсырыстардың артуы арқасында тұрақтылықтығын көрсетіп отыр.

Уилли Уолш: «Маусым айының деректері жаһандық сауданың тұрақтылыққа деген тәуелділігін көрсетті. АҚШ-тағы сауда ережелерінің жиі өзгеруі бизнестің жоспарлауына кедергі келтіруде. Сонымен қатар, жаңа кедендік тарифтер логистикалық шығындарды арттырып отыр. Үкіметтер сауданы цифрландыруға күш салуы керек».

Нарық контексті:

• Жаһандық өңдеу өнеркәсібі: мамыр айындағы деректер өсімі 3,2%-ға, ал сауда айналымы 3,5%-ға өсті.
• Авиакеросин бағасы: 2024 жылдың маусымынан 12%-ға төмендеді (бірақ мамырдан 8,6%-ға жоғары)
• PMI индексі: ақпан айынан бері алғаш рет 50-ден асты (51,2), бірақ экспорттық тапсырыстар 49,3 қысым астында қалады.

Негізгі бағыттар бойынша динамика:

• Еуропа–Азия: +10,6%
• Азия ішінде: +8,7%
• Азия–Солтүстік Америка: -4,8%
• Таяу Шығыс–Еуропа: -4,5%

  KZ: 2025 жылғы маусым: геосаяси және сауда күйзелістері жағдайында жаһандық әуе қатынасының өсуі баяулады

  Халықаралық әуе көлігі қауымдастығы (IATA) 2025 жылғы маусым айындағы жолаушылар мен жүк әуе тасымалдарына қатысты жаһандық көрсеткіштерді жариялады. Өткен айлармен салыстырғанда өсу қарқыны айтарлықтай баяулады. Бұған геосаяси тұрақсыздық пен халықаралық саудадағы белгісіздік басты себеп болды.

  Жолаушылар тасымалы: Таяу Шығыстағы дағдарыс салдарынан – Баяулау

  Маусым айында жалпы жолаушылар тасымалының көрсеткіші (RPK) 2024 жылдың маусымымен салыстырғанда бар болғаны 2,6%-ға өсті. Соңғы айлармен салыстырғанда – ең баяу өсім. Жүк көтергіштігінің (ASK) көлемі 3,4%-ға артты, соның салдарынан жүктеме коэффициенті 84,5%-ға дейін төмендеді (-0,6 пайыздық пункт).

  Басты фактор – Таяу Шығыстағы әскери қақтығыстар. Бұл әсіресе халықаралық саяхатқа әсер етті: Таяу Шығыс–Солтүстік Америка бағыты бойынша трафик 7%-ға төмендесе, Таяу Шығыс–Еуропа арасында – 4,4%-ға төмендеді.

  IATA бас директоры Уилли Уолш: «Өсімнің баяулауы – айқын көрініс. Дегенмен, орташа жүктелу көрсеткіші тарихи тұрғыдан жоғары деңгейде қалуда. Тамыз айындағы кестелерде сыйымдылықтың тек 1,8%-ға өсуі күтіліп отыр, сондықтан бұл көрсеткіштер тұрақты сақталуы ықтимал».

  Өңірлік шолулар:

  • Азия-Тынық мұхит өңірі – көшбасшы: +5%
  • Оңтүстік Америка – +7,9% көрсетсе де, жүктелу көрсеткіші төмен
  • Солтүстік Америка және Таяу Шығыс – ең төмен өсім
  • Еуропа RPK-ның орташа өсіміне қарамастан (+2,2%) PLF-тің 87,8%-ын жоғары сақтап отыр.

  Жүк тасымалы: Сауда саясаты әсер етуде

  2025 жылдың маусым айында әуе жүктеріне сұраныс (CTK) тек 0,8%-ға өскен, ал қолжетімді жүк тасымалдау көлемі (ACTK) 1,7%-ға артқанымен, жүктелу коэффициенті 45,5%-ға дейін төмендеді. (-0,4 пайыздық пункт).

  Ең қатты құлдырау: Солтүстік Америка – -8,3% (АҚШ-тың жаңа тарифтік саясатының қатаңдауы әсер етті). Ең үлкен өсім: Азия-Тынық мұхиты өңірінде – +9% өсім тіркелді. Бұл өндірістік тізбектердің қалпына келуі және экспорттық тапсырыстардың артуы арқасында тұрақтылықтығын көрсетіп отыр.

  Уилли Уолш: «Маусым айының деректері жаһандық сауданың тұрақтылыққа деген тәуелділігін көрсетті. АҚШ-тағы сауда ережелерінің жиі өзгеруі бизнестің жоспарлауына кедергі келтіруде. Сонымен қатар, жаңа кедендік тарифтер логистикалық шығындарды арттырып отыр. Үкіметтер сауданы цифрландыруға күш салуы керек».

  Нарық контексті:

  • Жаһандық өңдеу өнеркәсібі: мамыр айындағы деректер өсімі 3,2%-ға, ал сауда айналымы 3,5%-ға өсті.
  • Авиакеросин бағасы: 2024 жылдың маусымынан 12%-ға төмендеді (бірақ мамырдан 8,6%-ға жоғары)
  • PMI индексі: ақпан айынан бері алғаш рет 50-ден асты (51,2), бірақ экспорттық тапсырыстар 49,3 қысым астында қалады.

  Негізгі бағыттар бойынша динамика:

  • Еуропа–Азия: +10,6%
  • Азия ішінде: +8,7%
  • Азия–Солтүстік Америка: -4,8%
  • Таяу Шығыс–Еуропа: -4,5%