Баланың алғашқы туған күні: Қытай мен Қазақстандағы дәстүрлер

1 320

Баланың бірінші туған күні – әр отбасы үшін ерекше мереке. Әр мәдениетте оны өзіндік салт-дәстүрлермен атап өтеді, бірақ барлық жерде бұл күн жылылық, қуаныш пен бақыт тілектерімен толы. Қазақстан мен Қытайда да бұл мереке ерекше маңызға ие. Екі елдің дәстүрлерін салыстыра отырып, олардың ортақтығы мен айырмашылықтарын анықтайық.

Қытай: «Алғашқы жылды ұстау» рәсімі

Қытайда баланың бірінші туған күні 周岁 (Zhōusuì) деп аталады. Бұл күні «Алғашқы жылды ұстау» (抓周, Zhuāzhōu) атты ерекше рәсім өткізіледі. Оның мәні – баланың алдына түрлі заттарды қою, оның таңдауына қарай болашағын болжау. Бұл заттардың әрқайсысы белгілі бір кәсіп пен тағдырды білдіреді:

Кітап – білім мен даналықтың белгісі;
Ақша – байлық пен молшылық символы;
Қалам – шығармашылық қабілеттер мен өнерге деген қызығушылық;
Ойыншық құрал – техникалық қабілеттердің көрінісі.

Сонымен қатар, бұл күні дастарханға ұзын кеспе (ұзақ өмірдің белгісі) мен жабысқақ күріш доптары (отбасы бірлігі нышаны) қойылады. Қонақтар балаға қызыл конверттерде (红包, Hóngbāo) ақша сыйлап, сәттілік пен амандық тілейді.

Естелік болсын деген ниетпен ата-ана баланың табанын бояп, аяқ ізін қағазға түсіреді. Кейін аяғын белгілі бір затқа қойып, бастырады. Оның өз нышаны бар. Бұл заманауи дәстүрлер.

Қазақстан: «Тұсаукесер» дәстүрі

Қазақстанда баланың бір жасқа толуын «Тұсау кесу» рәсімімен атап өтеді. Бұл дәстүр баланың алғаш қадам басуына арналған мағынасы зор рәсім. Баланың аяғына қара-ақ түсті жіп байланады, ол жақсылық пен жамандықтың тепе-теңдігін білдіреді. Отбасының құрметті мүшесі (ата-әже немесе беделді адам) жіпті кесіп, баланың еркін жүруіне жол ашады. Бұл рәсімнің мағынасы – баланың болашағы жарқын, қадамы нық болсын деген игі тілек.

Тұсаукесерден кейін баланың алдына түрлі заттар қойылады. Олардың мағынасы:

Кітап – даналық пен білім;
Әмиян – молшылық пен береке;
Қалам – шығармашылыққа бейімділік.

Мереке дастарханмен жалғасады, онда бешбармақ, бауырсақ, палау сияқты дәстүрлі қазақ тағамдары дайындалады. Қонақтар балаға сыйлықтар мен баталарын береді.

Қытай мен Қазақстан дәстүрлерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары

Ортақ әрі ұқсас әдептер:

Болашақты болжау. Екі елдің дәстүрінде де балаға әртүрлі заттар таңдату арқылы оның болашағын болжау бар.
Отбасылық құндылықтар. Мереке отбасы мүшелері мен жақын туыстардың басын қосатын ерекше күн.
Бата мен тілек. Қонақтар мен үлкендер баланың денсаулығы, ұзақ өмірі мен табысты болашағы үшін ақ тілектерін айтады.

Айырмашылықтары:

Қытай	Қазақстан
Баланың болашағын зат таңдау арқылы болжайды (Zhuāzhōu)	Баланың тұсауын кесіп, жолын ашу рәсімі (Тұсаукесер)
Дәстүрлі тағамдарға ұзын кеспе мен жабысқақ күріш доптары кіреді	Дастарханға ет, бауырсақ, палау қойылады
Қонақтар қызыл конвертте ақша сыйлайды	Қонақтар бата беріп, шашу шашылады

Қорытынды

Қытай мен Қазақстандағы баланың бірінші туған күніне арналған дәстүрлер – ғасырлар бойы қалыптасқан құнды мәдени мұралар. Әр халық бұл күнді ерекше мән-мағынамен атап өтеді, бірақ олардың басты мақсаты бір – балаға денсаулық, молшылық және жарқын болашақ тілеу.

Бұл дәстүрлер ата-аналардың бала болашағына деген қамқорлығы мен сүйіспеншілігін көрсететін маңызды шаралар болып табылады. Әрбір отбасы үшін бұл күн тек мереке ғана емес, сонымен қатар мәдениет пен дәстүрдің жалғасы ретінде ерекше маңызға ие.

Ғазиза Ұзақ

Telegram-канал: Баланың алғашқы туған күні: Қытай мен Қазақстандағы дәстүрлер