Қазақстанда тауарлар бағасын бақылаудың жаңа тәсілі енгізіледі: цифрландыру отандық өндірісті қалай ынталандырады

Саудадағы цифрландыру – алыс болашақ емес, шындық. Шынында да, смартфон экранын бір рет түрту арқылы сатуға және сатып алуға мүмкіндік беретін цифрлық платформаларсыз заманауи сауданы елестету қиын. Алайда Қазақстандағы сауда операцияларының кейбір түрлері әлі күнге дейін цифрландыру үшін мүмкіндіктер терезесі болып табылады. Қазақстанда одан әрі цифрландыруға байланысты сауда саласында тағы қандай өзгерістер күтілетіні туралы 7 елден келген бейінді ведомстволардың, сауда өкілдіктерінің және өндірістердің өкілдері даму перспективаларын талқылайды электроника, цифрлық технологиялар және трансшекаралық сауда салалары талқылаған Алматыдағы HomeTech & Electra 2025 II Халықаралық көрмесінің («Атакент» КҚКО, 9-11 павильон) іскерлік бағдарламасы барысында белгілі болды.

Бірінші пленарлық отырысқа қазақстандық министрліктер мен ведомстволардың өкілдері, депутаттар мен қоғам қайраткерлері қатысты. Сөз сөйлегендердің әрқайсысы жетекшілік ететін саланы одан әрі цифрландыру және осы процестің күтілетін практикалық нәтижелері жөніндегі жоспарларымен бөлісті.

ҚР ӨҚМ Индустриялық даму комитеті төрағасының орынбасары Шыңғыс Сүйінбаев қазіргі таңда жаңа цифрлық бағдарлама – ұлттық индустриялық ақпараттық жүйе әзірлену үстінде екенін айтты. Ол әрбір нақты кәсіпорынның қай кезеңде дамып жатқанын және индустрия 4.0 қалай енгізіліп жатқанын бірден көруге мүмкіндік береді.

«Бүгінгі таңда біз дамудың кілті Автоматтандыру және цифрландыру екенін түсінеміз, бұл өнімнің сапасын арттырады және осы тауарды арзандатуға әкеледі. Отандық тауар өндірушілердің тізілімін цифрландыру 2026 жылдан басталады, өндірістің өзіне баса назар аударылады және біз ақпараттық жүйе арқылы қандай өндіріс қай локализациямен шығарылатынын қарастырамыз. Осылайша біз KZ СТ сертификатынан отандық тауар өндірушілердің тізіліміне көшеміз», – деді Шыңғыс Сүйінбаев.

Сондай-ақ, E-License бағдарламасы бойынша экспорттық бақылау саласында да өзгерістер орын алуда. Енді жасанды интеллекттің арқасында мемлекеттік органдарға Қазақстанға қандай жабдық әкелінетінін және қайсысын алып кететінін қадағалау оңайырақ. Осылайша, Қазақстанда ақпараттық жүйенің қауіпсіздігі үшін платформа күшейтілді.

Сондай-ақ, ЦДИАӨМ-мен бірлесіп Қазақстанда өндіріс үшін қажетті жабдықты дәлірек таңдауға көмектесетін «сүзгілер» дайындалды.

«Бұл бағытта кәсіпорындардың өздері цифрландыруды дамытуға мүдделі екенін тағы да айтамын. Бүгінгі таңда Еуропадан, Қытайдан, Америкадан Қазақстанға көптеген озық технологиялар келеді», – деді Сүйінбаев.

Цифрландыру айтарлықтай өзгерген тағы бір сала – сауда. Жасыратыны жоқ, тұтынушы ретінде өмірімізді жеңілдеткен ол электрондық сауда. Ең алдымен, бұл негізінен банктерде жасалған маркетплейстер. Қазір олар сауда объектілерінде де жасалады, бұл үлкен сауда желілері, олар интернетте көбірек сауда жасауды қалайды, өйткені бұл сіз бен біз үшін өмірді жеңілдетеді, сонымен бірге бізге үлкен тауар айналымын береді.

ҚР СИМ Сауда комитеті төрағасының орынбасары, Айгүл Епбаева жиналғандардың назарын осы B2C (бизнес-клиентке) жүйесі кеңінен дамығанына көңіл аударды, қазақстандықтар бұл өмірдің сүйкімділігін онлайн-сатып алулармен сезінді, бұл басқа істерге уақыт бөлді. Бірақ B2B (бизнес-бизнес) саудасы цифрландырумен кеңінен қамтылмаған. Бірақ сауда министрлігі бұл олқылықты жою үшін жұмыс істеп жатыр.

«Біздің сауда кәсіпкерлерімізге ыңғайлылық жасау үшін біз B2B маркетплейстерін іске қосу үшін жұмыс істеп жатырмыз, мұнда заңды тұлға басқа заңды тұлғадан онлайн режимінде көтерме сатып ала алады. Бұл процесті жылдамдатады, дұрыс логистиканы қамтамасыз етеді. Қазір агроөнімдер бойынша B2B бірінші кезекте не болады деген мәселе пысықталуда, бұл бізге әлеуметтік маңызы бар өнімдердің бағасын тежеуге, маусымаралық кезеңде нарықты қанықтыруға және тиісінше, бағаның күрт өсуін болдырмауға мүмкіндік береді», – деді Айгүл Епбаева.

Оның айтуынша, министрлік Ішкі сауда бөлігінде цифрлық технологияларды маркетплейстер бойынша жұмыста дәл қолданады. Сонымен қатар, ведомство тұтастай алғанда мемлекеттік қолдау функциясына ие, яғни егер маркетплейстер мен it-құралдарды әзірлеу сауда мақсаттары үшін жүргізілсе, онда мұндай әзірлеушілер несие ресурстарын алу кезінде пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға құқылы. Министрлік жұмысының екінші бағыты – техникалық реттеу. Техникалық реттеу комитетінің қазақстандық өндірушілердің барлық сертификаттарын тіркейтін өзінің EКРМ ақпараттық жүйесі бар, сәйкестікті бағалау бар және мұнда әзірлемелер бар, соның арқасында жүйе жетілдірілетін болады.

«Сауда саласын цифрландыру – маңызды міндет. Бұл туралы кеше Үкімет отырысында баяндалды. Қаржы министрлігімен бірлесіп біз тауарлардың ұлттық каталогында жұмыс істейміз. Мұның бәрі цифрлық технологияны дамытуға мүмкіндік береді. Ақпараттық жүйелерге арналған міндеттерді жазу кезінде каталогтар анағұрлым жеңілдетілген қолданылады және қазір біз барлық қолданыстағы каталогтар мен жіктеуіштер шоғырланатын тауарлардың ұлттық каталогы туралы айтып отырмыз», – деп қорытындылады Епбаева.

Естеріңізге сала кетейік, HomeTech & Electra 2025 халықаралық электроника және тұрмыстық техника көрмесі Алматыда 7-9 тамыз аралығында «Атакент» КҚКО-да өтуде.

HomeTech & Electra баспасөз қызметі