Құқық қорғау саласындағы жасанды интеллектің рөлі

Құқық қорғау саласында жасанды интеллект (ЖИ) жаңа мүмкіндіктер мен тиімді әдістерді ұсынуға мүмкіндік береді. Бұл технология қоғамды қорғауға және заңды сақтау міндеттерін орындауға айтарлықтай көмек көрсетеді. Құқық қорғау органдарының жұмысын жетілдіру, деректерді өңдеу, қылмыстарды алдын алу және қылмыскерлерді іздеу сияқты маңызды процестерде ЖИ құралдары кеңінен қолданылуда.

Қылмыстарды алдын алу және болжам жасау

Жасанды интеллекттің маңызды мүмкіндіктерінің бірі – қылмыстарды алдын ала болжау. Әр түрлі алгоритмдер мен машиналық оқыту әдістерін пайдалана отырып, ЖИ құқық қорғаушы органдарға қылмыстың қай жерде, қашан және қандай жағдайда орын алатынын болжап, оның алдын алуға көмектеседі. Мысалы, криминалдық деректер мен статистикалық ақпаратты талдай отырып, ЖИ әлеуетті қылмыс орындары мен қылмыскерлерді анықтай алады. Бұл ақпарат құқық қорғаушыларға уақтылы шаралар қабылдауға мүмкіндік береді.

Деректерді өңдеу және талдау

Құқық қорғау органдарының жұмысында үлкен көлемдегі деректерді тиімді өңдеу маңызды рөл атқарады. Жасанды интеллект қылмыстық істер бойынша мәліметтерді жинап, оларды талдап, қажетсіз ақпаратты сүзгіден өткізіп, маңызды деректерді айқындауға көмектеседі. Бұл, өз кезегінде, тергеушілерге қылмыстарды тезірек ашуға және дәлелдемелерді жинауға мүмкіндік береді.

Бейнебақылау және қауіпсіздік

Құқық қорғау органдары бейнебақылау жүйелерін пайдаланып, қоғамдық орындарда қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Жасанды интеллект бейне жазбаларды талдап, күдікті әрекеттерді автоматты түрде анықтап, құқық қорғаушыларға ескерту жасайды. Бұл жүйелер адамдардың көп жиналған жерлерде қылмыс жасау ықтималдығын азайтуға мүмкіндік береді.

Құқықтық қызметтерді автоматтандыру

Жасанды интеллекттің тағы бір қолданылу саласы – құқықтық қызметтерді автоматтандыру. Мысалы, құжаттарды тексеру, заңды кеңестер беру немесе сот процестерінде кейбір рутинді тапсырмаларды орындау ЖИ арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Бұл құқық қорғаушылардың уақытын үнемдеуге, қателіктерді азайтуға және азаматтардың құқықтарын қорғауға көмектеседі.

Қылмыскерлерді іздеу және қадағалау

Жасанды интеллект қылмыскерлерді іздеуде маңызды құрал болып табылады. Ол әлеуметтік желілердегі, интернеттегі немесе қоғамдық жерлердегі бейнемазмұнды талдай отырып, қылмыскерлердің орнын анықтауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ЖИ жүйелері күдіктінің қылмыстық әрекеттеріне қатысты өткен тарихын зерттеп, оның әрекеттерін болжауға көмектеседі.

Этика және қауіптер

Жасанды интеллектті құқық қорғау саласында қолдану барысында бірқатар этикалық және құқықтық мәселелер туындауы мүмкін. Біріншіден, адамның жеке өміріне қол сұғу, деректердің дұрыс сақталмауы немесе теріс пайдалану жағдайлары орын алуы мүмкін. Екіншіден, алгоритмдердің қателіктері, әсіресе, қылмысқа қатысты болжаулар жасау кезінде, заңды бұзуға әкелуі мүмкін.

Қорытынды

Құқық қорғау саласындағы жасанды интеллекттің рөлі қазіргі таңда өте маңызды және дамып келеді. ЖИ құқық қорғаушы органдарға қылмысты тиімді түрде анықтауға, тергеуді жеделдетуге және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге көмектеседі. Алайда, бұл технологияны қолдануда этикалық мәселелер мен қауіптерді ескеру қажет, сондықтан оның дамуы мен қолданылуын дұрыс реттеу маңызды.

Мұратов Ақжан Ерланұлы,

ҚазҰУ Заң факультеті,

Қылмыстық құқық, қылмыстық іс

жүргізу және криминалистика

кафедрасының 3 курс студенті

Мұхамадиева Гүлжан Нүсіпжанқызы,

ҚазҰУ Заң факультеті,

Қылмыстық құқық, қылмыстық іс

жүргізу және криминалистика

кафедрасының оқытушысы