Орталық Азияның көлік дәліздерінің даму мүмкіндіктері мен болашағы

1 804

4 сәуір 2025 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің халықаралық қатынастар факультетінде Жекенов Думан Құрманғазыұлының жетекшілігімен ҚР Ғылым және жоғары білім министрілігінің гранттық қаржыландыруымен АР19679313 «Баламалы көлік дәліздерін қалыптастыру жағдайында Қазақстанның транзиттік-көліктік әлеуетінің бәсекеге қабілеттілігі» атты жоба аясында «Логистиканың геосаясаты: Орталық Азияның көлік дәліздері әлемдік жүйеде» атты халықаралық ғылыми конференция өткізілді.

Бұл конференция шеңберінде де 3-4 сәуір Өзбекстанның Самарқан қаласында өтіп жатқан Еуроодақ – Орталық Азия саммитінің күн тәртібінде қарастырылатын көлік-логистика саласындағы аймақтық байланыстылықты арттыру бағыты және Орталық Азия мен Еуропа арасындағы көлік дәліздерін дамыту арқылы сауда-экономикалық ынтымақтастықты нығайту мәселелерін талқылау да өз жалғасын тапты.

Конференцияға әлемнің бірқатар елдерінен жетекші ғалымдар, сарапшылар және мемлекеттік органдардың өкілдері, сондай-ақ логистика және көлік саласындағы мамандар қатысты.

Атап айтсақ, конференцияға Түркия мемлекетінен, Бейкоз университетінің проректоры, профессор Рагип Кутай Караджа, Әзербайжан мемлекетінен STEM аналитикалық зерттеу Орталығының директоры Орхан Йолчуев, Өзбекстан мемлекетінен Әлемдік экономика және дипломатия университеті Перспективті халықаралық зерттеулер институтының аға ғылыми қызметкері Умарова Наргиза Баходировна, Стамбул Университетінің (Түркия) профессоры Омер Кул, Ресей мемлекетінен “Экономика жоғары мектебі” Ұлттық зерттеу университетінің доценті Соколова Татьяна Дмитриевна, Қырғызстан мемлекетінен ҚР СІМ, К.Диқамбаев атындағы Дипломатиялық Академиясының профессоры, т.ғ.д, Құрманов Зайнидин Карпекович қатысты.

Конференцияға қатысушылар Орталық Азияның жаһандық көлік желісіндегі рөліне және өңірдің халықаралық сауда мен экономикаға әсеріне байланысты негізгі мәселелерді талқылады.

Сондай-ақ, Үндістан мемлекетінен NatStrat аға ғылыми қызметкер Радж Кумар Шарма, Иран мемлекетінен Алламе Табатабаи университеті, ЭЫҰ Сақтандыру институты, Мандана Тишехьяр, Грузия мемлекетінен саясаттанушы Гела Васадзе конференцияға онлайн форматта қатысып, өздерінің Азия, Еуропа және басқа аймақтар арасындағы байланыстарды жақсартуға ықпал ететін көлік инфрақұрылымын және баламалы көлік дәліздерін дамытудағы заманауи трендтерге қатысты құнды ақпараттарымен бөлісті.

Сонымен қатар өзіміздің отандық ғалымдар мен сарапшылар Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті «Халықаралық ғылымды дамыту орталығы» директорының орынбасары Эсенов Олег Балыбекұлы, Қазақстан-Неміс университетінің халықаралық және аймақтық ынтымақтастық зерттеу институтының директоры Сұлтанов Болат Қылышбаевич, ҚР Президенті жанындағы ҚСЗИ Азиялық зерттеулер бөлімінің бас сарапшысы Әуелбаев Болат Әлімханұлы, Әлемдік экономика және саясат институтының жетекші сарапшысы Лидия Пархомчик, Ұлттық экономика министрлігі жанындағы Экономикалық зерттеулер институты, ҒЗО “ProAnalytics” директоры Төлебекова Долорес, Әліпбаев Аманкелді Рахметолдаұлы, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ қауымдастырылған профессоры”, «Аймақтық қатынастарды зерттеу” ғылыми-зерттеу орталығының директоры Ермекбаев Әділбек Алпысбайұлы қатысты.

Орталық Азия елдерінің жаһандық көлік желілеріне интеграциялау үдерісінде кездесетін мәселелер мен сын-қатерлерді, сондай-ақ маңызды транзиттік торап ретінде Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мүмкіндіктері талқыланды.

Сарапшылар Орталық Азия елдерінің қатысуымен бірлескен жобаларды әзірлеу мен іске асырудың маңыздылығын, сондай-ақ көлік дәліздерінің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етуде инновациялық технологиялар мен инфрақұрылымды тұрақты дамытудың рөлін атап өтті. Конференция аясында өңірдің логистикалық желісін одан әрі нығайту және оны әлемдік экономикаға ықпалдастыру үшін ұсыныстар әзірлеуге ықпал ететін ғылыми зерттеулер де ұсынылды.

Халықаралық конференцияда әлемнің бірқатар елдерінен келген ғалымдар мен сарапшылар өздерінің зерттеулерімен, тәжірибелерімен, жаңалықтарымен бөлісіп, бір сөзбен айтқанда өзара тәжірибе алмасты. Әрине бұл өз кезегінде жаңа идеялардың туындауына және ғылыми ынтымақтастықтың нығаюына әкелері хақ.

Сондай-ақ, бұл халықаралық конференция транзиттік инфрақұрылымды дамыту, жаңа логистикалық коридорлар құру және сауда экономикалық байланыстарды нығайту, Қазақстан мен Орталық Азияның транзиттік мүмкіндіктерін арттыру жөнінде ұсыныстар мен шешімдер әзірлеу үшін маңызды алаң болды. Конференция жұмысын қорытындылау барысында Ғылыми зерттеу орталықтары атынан қатысушы тараптар арасында ғылыми-зерттеу жұмыстарын бірлесіп жүргізу мақсатында ортақ келісімдер жасалды.

Бұл осы бағыттағы Ғылыми зерттеу орталықтары арасында жаңа серіктестік пен халықаралық байланыстарды одан әрі нығайтуға мүмкіндік берері сөзсіз.