Сақтандыруды рәсімдеудің жаңа тәртібі қазақстандықтардың жеке деректерін қорғайды

Осы уақытқа дейін сақтандыруды өзіңіз үшін ғана емес, сонымен бірге отбасы мүшелері үшін де алу оңай болды: туыстарының бірі тек сәйкестендіруден өтіп, содан кейін басқаларға полис беруі керек еді. Енді сақтандырушылар сақтандыру полисі берілген әрбір адамнан жеке деректерді өңдеуге рұқсат сұрайтын болады. Бұл не үшін қажет және сақтандыру қызметіне жүгінген кезде бұл қосымша тармақтың қандай пайдасы бар, бұл туралы «Freedom Insurance» СК АҚ басқарма төрағасы Азамат Керімбаев таратып айтып берді.

«Соңғы уақытта сақтандыру компанияларының клиенттері кейбір жағдайларда келісімшарт жасау үдерісінің күрделеніп кеткеніне шағымдана бастады. Кейбір клиенттер жалпы бұл процестің өзі күрделене түскенін жазады. Тек қазір сақтандыру секторы «Дербес деректер және оларды қорғау туралы» ҚР Заңына қатысты ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2023 жылғы 12 маусымдағы «Сақтандыру саласындағы дербес деректерді қорғау шаралары бойынша  меншік иесіне және (немесе) операторға, сондай-ақ үшінші тұлғаларға көрсетілетін мемлекеттік қызметтер регламенттерін бекіту туралы» бұйрығының  барлық талаптарын орындауға кірісті», — деп түсіндірді сақтандырушы.

Мысалы, банктік шот ашқанда сіздің жеке биометриядан өту керектігіңіз ешкімді мазаламайды. «Сақтандыру ешқашан мұндай жұмыс істемеген. Әдетте олар сізге SMS жібереді, сіз пішінге қол қойдыңыз, соманы төледіңіз, ал сақтандыру компаниясы сізге қатаң есеп беру формаларына полис береді. 2019 жылы SMS арқылы сақтандыру сақтандырушының сайты арқылы қолжетімді болды: сайтқа телефон нөмірін енгізіңіз, онда сізге OTP (one time password) коды бар SMS келеді. Сайтқа осы кодты енгізіңіз, содан кейін өзіңізді сақтандырыңыз, қажет болса, сақтандыру полисіне туыстарыңызды қосыңыз. Содан кейін сақтандыру компаниясы барлық осы тұлғалардың жеке деректерін бірыңғай сақтандыру базасы арқылы өңдей отырып, сақтандыру шарттарын жасайды. Бір сөзбен айтқанда, сіздің туыстарыңыздың жеке деректері олардың келісімінсіз өңделген. Бұл сәйкессіздікті жою қажет болды, сондықтан Министрлік бұл бұйрықты Қазақстан Республикасының жеке деректерді қорғау туралы заңына байланысты әзірледі», — деді ол.

Енді бәрі банктердегідей болады. Біреудің жеке деректерін өңдеуге ниет білдірген сақтандыру нарығының кез келген қатысушысы бұған келісімі болуы керек. Сіз оны үш жолмен ала аласыз: адамнан компания филиалында келісім алу туралы құжатқа қол қоюын сұраңыз, онда менеджер оның сыртқы түрін жеке куәліктегі фотосуретпен салыстырады. Цифрландырудың арқасында бұл процесс енді онлайн режимде жүзеге асады. «Заңның орындалуына сәйкес «Freedom Insurance»  сақтандыру шарттарын жасасу процестеріне және шағымдарды реттеу процестеріне биометрика арқылы жеке деректерді алуды/өңдеуді растау элементтерін енгізді. Сондықтан осы күрделі әрекеттер тәртібінде тағы бір сілтеме пайда болды. Иә, бұл әдеттен тыс және іске асыру кезеңінде бұл клиенттер арасында сұрақтар мен түсінбеушіліктерді тудырады, бірақ бір жылдың ішінде бүкіл сақтандыру нарығы осы алгоритмге келеді деп ойлаймын», — деп сенімділігін білдірді.

Жаңа кезең сақтандыру қызметтерін онлайн алу процесіне қосымша қорғаныс береді, деп есептейді ол. Енді полисті алушылардың әрқайсысы жеке деректерді өңдеуге рұқсат алу үшін 1414 қызметі арқылы SMS алады. Егер кенеттен сақтанушы бұл дерекқорда болмаса, онда сақтандыру компаниясы оған SMS жіберіп, келісім ала алмайды. Осыған байланысты қателік орын алып, полисқа басқа адамды қосуға тырысқан клиент жүйе жұмыс істемейді деп ойлайды. Клиент SMS-хабарлама алса да, сақтандыру компаниясы осы сақтандырылған адамдардың әрқайсысы хабарламаны ашып, ол арқылы келісімін бермейінше сақтандыру шартын жасай алмайды. «Бұл қосымша дайындық кезеңі, бірақ біз бұл кезеңсіз ілгерілей алмаймыз. Сақтандыру нарығының барлық қатысушылары, соның ішінде клиенттер қызметтерді кідіріссіз алу үшін барлық сақтандыру компанияларына келісім бергенше уақыт қажет. Келісім ЕСБД арқылы Мемлекеттік несие бюросында көрсетіледі және 2092 жылға дейін жарамды», — деп нақтылады сақтандырушы.

Бұл кез келген сақтандыру қызметіне, әсіресе жол-көлік оқиғасынан кейінгі сақтандыру төлеміне жүгінген кезде маңызды. «Егер біздің клиент жазатайым оқиғаға кінәлі болса, онда жәбірленушіге сақтандыру төлемін жіберу үшін клиенттен жеке деректерді өңдеуге өтініш берген кезде келісімін алуымыз керек, өйткені бұл бұрын талап етілмеді. Көбінесе жәбірленушілерде кінәлі туралы ақпарат жоқ, сондықтан төлемді алу процесі баяулайды, ал клиенттер төлемдерді кешіктіріп жатырмыз деп есептейді және т.б. Оның себебі — технологиялық процестің қосымша кезеңі. Жеке деректерді өңдеуге келісімсіз кез келген басқа қаржылық қызметтер сияқты сақтандыру қызметін көрсету мүмкін емес», — деп түсіндірді ол.

Спикер жаңашылдық клиенттің жеке ақпаратын қорғауды жақсартатынына сенімді. Қызметке өтініш беруші делдал, сақтандыру агенті немесе автозаңгер емес, оның тікелей алушысы болады. «Кейде клиент сақтандыруды өз бетінше емес, сақтандыру агенті арқылы сатып алады. Полицияға өтініш берген кезде агент өзінің жеке телефон нөмірін және клиенттің ЖСН, мемлекеттік нөмірі және көлік құралының мәліметтерін көрсетеді. Клиент полисті алады және сақтандыру компаниясының сайтында агенттің телефон нөміріне байланыстырылған жеке шот автоматты түрде жасалады. Клиенттің жеке шотына қол жеткізе отырып, сақтандыру агенттері өздерінің банктік деректемелерін көрсету арқылы сақтандыру шартын бұзады. Сақтандыру шарты бұзылған жағдайда сақтандыру сыйлықақысының айырмасы сыйлықақы тікелей алушы мен төлеушіге емес, агентке түседі. Алаяқтық тәуекелінен басқа, клиент сақтандырусыз қалуы мүмкін. Ең болмағанда жол полициясы оны тоқтатып, 17 АЕК көлемінде айыппұл салады. Қиыны егер сіз жол-көлік оқиғасына тап болсаңыз, сақтандырусыз қалып, шығынды өз қалтаңыздан өтеуге тура келеді. Ал биометрия бұл қауіпті жоюға көмектеседі. Біздің клиент кез келген қызметті өзінің жеке кабинеті арқылы алуға тырысқанда, біз әрқашан сақтанушының жеке басын биометрика арқылы растауды талап етеміз», — деді ол.

Сонымен қатар инновация сақтандыру қызметтерін алудағы барлық процестерді ашық етеді. «Шынайы клиент пен қаржы институты арасындағы делдалдардың қатысуы нөлге дейін төмендейді, өйткені олардың енді ешқандай қажеттілігі болмайды. Жеке деректер сақталады және мемлекеттік деректер базасымен салыстырылады, телефон нөмірі мобильді азаматтардың базасымен салыстырылады және т.б. Келісімшарт бұзылғанда немесе оның мерзімі аяқталғанда біз клиенттің жеке телефон нөміріне ие болған делдалмен емес, нақты клиентпен әрекеттесеміз. Жалпы, бұл қадамды жүзеге асыру өзін ақтайды, тек клиенттерге сақтандырудың банк секторындағыдай қаржылық қызмет екенін түсінуге уақыт беру керек», — деп қорытындылады сақтандырушы.