Таза энергияға көшу: Болашақ үшін қажетті қадам

Қазіргі уақытта әлем климаттың өзгеруі, экологиялық мәселелер және энергетикалық қауіпсіздік сияқты күрделі проблемалармен бетпе-бет келуде. Бұл жағдайларды шешу үшін көптеген елдер энергия өндірудің дәстүрлі әдістерінен бас тартып, жаңартылатын және таза энергия көздеріне көшу үдерісін бастады.

Тұрақты даму мақсаттарының жетінші бағыты – «Қолжетімді және таза энергия», бүкіл әлемдегі адамдарға тұрақты, қымбат емес және экологиялық таза энергия көздерін ұсынуды көздейді Таза энергияға көшу – бұл тек экологиялық талаптармен ғана емес, экономикалық және әлеуметтік факторлармен де байланысты маңызды қадам. Әсіресе, Қазақстан үшін бұл үдеріс маңызды, себебі елімізде дәстүрлі энергия көздері, яғни көмір мен мұнай, әлі де басым болып келеді. Сондықтан да таза энергияға көшу – еліміздің тұрақты дамуы мен болашақ ұрпақ үшін қажетті шаралардың бірі. Таза энергия – бұл қоршаған ортаға зиян келтірмейтін, жаңартылатын энергия көздері арқылы алынатын энергия түрі. Мұндай энергияның көздеріне күн, жел, су, геотермалдық және биомассалық энергия жатқызылуы мүмкін. Таза энергияның негізгі артықшылығы – ол табиғатқа зиян келтірмейді, атмосфераға парниктік газдарды шығармайды, сонымен қатар табиғи ресурстарды сарқылтпайды. Таза энергияға көшу климаттың өзгеруін тежеуге, экологиялық жағдайды жақсартуға, энергия тәуелділігін төмендетуге және тұрақты экономикалық дамуды қамтамасыз етуге ықпал етеді. Сондай-ақ, бұл шара энергия тиімділігін арттыру мен ресурстарды үнемдеуді қамтамасыз етеді, жаңа жұмыс орындарын ашады, инновациялық технологияларды дамытуға жол ашады.

Қазақстан – көмірді пайдаланудан бастау алатын энергетикалық секторға ие болған ел. Осы уақытқа дейін елімізде электр энергиясының көп бөлігі көмірден өндіріліп келген. Алайда, әлемде жаңартылатын энергия көздерінің артып келе жатқан маңызы мен Қазақстанның экологиялық міндеттемелері еліміздің энергетика саласында өзгерістер енгізуге қажеттілікті арттырды.

2025 жылға дейін еліміздегі энергияның 3%-ын жаңартылатын көздерден алуды жоспарлаған болатын. Бұл көрсеткіш 2030 жылы 10% -ға жетуі керек, ал 2050 жылға қарай жаңартылатын энергия көздері еліміздегі электр энергиясын өндірудің 50%-ын құрауы тиіс. Қазақстандағы негізгі жаңартылатын энергия көздері – күн, жел және су энергиясы. Қазіргі таңда елімізде бірнеше ірі күн және жел электр станциялары құрылып, жұмыс істеп жатыр. Бұл жаңартылатын энергия көздерінің дамуына үлкен серпін беріп, еліміздің энергетикалық тәуелсіздігін арттыруға мүмкіндік береді. Таза энергияға көшу тек экология үшін емес, экономика үшін де маңызды. Жаңартылатын энергия көздерін пайдалану экономиканың әртүрлі салаларының дамуына ықпал етеді. Бұл салада инновациялар мен жаңа технологияларды енгізу, сондай-ақ жасыл технологияларды дамытуға байланысты жаңа жұмыс орындарын ашу мүмкіндігі пайда болады. Қазақстан үшін бұл әсіресе маңызды, себебі елде жұмыссыздық мәселесі бар және жаңа индустриялар ашу қоғамның әл-ауқатын арттыруға көмектеседі. Жаңартылатын энергия көздерін дамыту сонымен қатар энергия бағасын тұрақтандыруға ықпал етеді. Қазір Қазақстанда энергия импортына тәуелділік бар, алайда жаңартылатын энергия көздерін кеңінен қолдану арқылы ел энергия экспорттаушы мемлекетке айнала алады.

Таза энергияға көшу – бұл болашақ ұрпаққа таза, экологиялық жағынан тұрақты және қауіпсіз әлем қалдыру үшін маңызды қадам. Әрбір мемлекет, соның ішінде Қазақстан, өзінің энергетикалық тәуелсіздігін қамтамасыз етіп, экологиялық жауапкершілікті мойнына алуы қажет. Бұл тек табиғаттың қорын сақтап қалуға көмектеспейді, сонымен қатар әлеуметтік және экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуге ықпал етеді. Сондықтан Қазақстанның тұрақты энергетикалық дамуы мен «жасыл экономикаға» көшу жолындағы қадамдары болашақ ұрпақ үшін маңызды. Бұл еліміздің халықаралық аренада экологиялық көшбасшылық рөлін атқаруына, сондай-ақ тұрғындардың өмір сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Таза энергияға көшу – бұл еліміздің, сондай-ақ бүкіл әлемнің дамуы үшін маңызды әрі қажетті қадам. Бұл процесс экологиялық және экономикалық тұрғыдан тиімді, тұрақты даму мен болашақ ұрпақ үшін кепіл болып табылады. Қазақстан үшін таза энергияның даму жолы үлкен мүмкіндіктер мен жаңа технологиялардың бастамасы болып, еліміздің энергетикалық тәуелсіздігін нығайтуға және экологиялық жағдайды жақсартуға жол ашады.

С.Ж. СУЛЕЙМЕНОВА,

әл-Фараби атындағы ҚазҰУ

Заң факультеті азаматтық құқық және

азаматтық іс жүргізу, еңбек құқығы

кафедрасының меңгерушісі,

заң ғылымдарының докторы, профессор