Қазақстанда жер сілкінісінен сақтандыруды енгізу үшін жаңа цифрлық платформалар құрылуы керек

Бұл туралы сақтандыру нарығын цифрландыру тақырыбына арналған панельдік сессияда талқыланды. Сессияға Цифрлық Трансформация қауымдастығының президенті, Freedom Finance Global президентінің кеңесшісі Марлен Сихаев модераторлық етті.

Digital Almaty 2024 халықаралық цифрлық форумының бірінші күні аясында сақтандыруды цифрландыру бойынша сессия өтті. Іс-шара қазірдің өзінде қазақстандық және шетелдік цифрлық нарықтың ірі қатысушылары ағымдағы цифрлық күн тәртібін, жаңа цифрлық технологиялар саласындағы стратегиялар мен трендтерді  талқылайтын дәстүрлі диалог алаңына айналды.

Сақтандыру мәселелеріне арналған сессия барысында спикерлер сақтандырудың ерікті түрлерін жаңарту мәселелерін талқылады, ол үшін қажетті жағдайлар жасау қажет.

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің Сақтандыру нарығы және актуарлық есеп айырысу департаментінің директоры Асель Амирбаева нарықтың сапалық өзгерістер қарсаңында екенін атап өтті. Оның айтуынша, бұрын «міндетті сақтандыруға көп уақыт арналатын. Биыл жол-көлік оқиғасынан кейін сақтандыру төлемінің онлайн қызметі – Europrotocol енгізілді және қазір төлем бірнеше күн ішінде жүзеге асырылады».

Асель Амирбаева атап өткендей, «енді сектор дамуының жаңа кезеңі келе жатыр – нарық пен реттеуші төлем қызметіне назар аударуы керек». Қазір нарықтың өсуінің маңызды драйверлерінің бірі — ерікті сақтандыру. Ол мемлекеттік қызметтерді сақтандыруды жүзеге асыру үшін пайдалануға болатындығын, ал кадр мәселесін шешу үшін оқыту платформасын құруды ұсынды, мысалы, «Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры» АҚ базасында.

Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігінің Алматы қаласы бойынша департаментінің басшысы Нұржан Ұранхаев реттеуші мен бизнестің өзара іс-қимылының негізгі қағидаты заң бойынша тыйым салынбаған кез келген кәсіпкерлік қызметпен айналысу мүмкіндігі екенін атап өтті. Мысал ретінде Нұржан Ұранхаев коммуналдық және сақтандыру қызметтері бойынша есеп айырысу рәсімдерін салыстырды. «Шот-фактуралық түбіртектерді басып шығару және өңдеу қызметі тұтынушылардың көп бөлігімен жұмыс істеуге байланысты, сондықтан теріс пайдалану, олардың құқықтарын бұзу және т.б. Кез келген нарық қатысушысы ерікті сақтандырумен айналысуға құқылы, бірақ барлық нюанстарды ескеру қажет – шарттар тұтынушыны адастырмас үшін анық және түсінікті болуы керек және т.б.», — деп атап өтті спикер.

Нұржан Ұранхаев бұл жұмыс сақтандыру нарығындағы белгілі бір қызмет көрсетушілермен өзара әрекеттесуді көздейтініне де назар аударды. «Бұл жерде мүлдем кемсітпейтін тәсіл болуы керек, яғни таңдау (жеткізушіні) субъективті талаптар мен жағдайларға негізделмей, ашық болуы керек. Қызметке тең қолжетімділік оны жүзеге асыру мүмкіндігін анықтайды, сондықтан, тұтастай алғанда, монополияға қарсы орган бұл жаңашылдық өте қызықты деп есептейді. Бұл ретте, әрине, осындай көп тұтынушылармен өзара әрекеттесу кезінде туындайтын барлық тәуекелдерді ескерген жөн», — деп есептейді ол.

Бизнес өкілдері мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылдың оң тәжірибесін атап өтті. Цифрлық трансформация қауымдастығының президенті, Freedom Finance Global президентінің кеңесшісі Марлен Сихаев бұрын нарық ұсынған бастамаларды реттеуші тыңдап, жүзеге асырып, тиімді жұмыс істеп жатқанын атап өтті. «Мен нарықтың одан әрі дамуын және сақтандырудың ерікті түрлерін жетілдіре отырып, олардың қолжетімділігін арттыратын платформа мен микросервис моделіне қарай жылжуды қалаймын», — деді ол.

Мысал ретінде «Freedom Finance Insurance Insurance» АҚ басқарма төрағасы Азамат Керімбаев мемлекет пен компаниялардың өзара әрекеттесуі қажет жер сілкінісінен сақтандыруды келтіріп, ол тәуекелдің бұл түрінен сақтандыру белгілі бір механизмді құруды көздейтінін түсіндірді: «Барлық елдерде , бұл тәуекел мемлекеттік-жекешелік әріптестік арқылы сақтандырылады. Мемлекет тәуекелді өзіне алады, оны бюджеттен өтейді, немесе әлемдік сақтандыру көшбасшыларының қайта сақтандыру бағдарламаларын сатып алады, немесе жеке сақтандыру компаниялары қайта сақтандыру мүмкіндіктерін сатып алады. Freedom Insurance апатты тәуекелдерден қайта сақтандыруды сатып алуды жоспарлап отыр. 200-300 миллион долларға және бұл саясатты ұсынатын адамдардың саны шектеулі», — деді ол. Баяндамашы мұндай саясатты жүзеге асыру жаһандық мәселе екенін және реттеуші мен үкіметтің қатысуынсыз шешілмейтінін түсіндірді. «Менің ойымша, «Азаматтарға арналған үкімет» КЕАҚ, «IVTs» ЖШС, «Alseco» АҚ нарықтары сақтандыру агентінің нео-делдалдары болып табылады. Егер делдалдық қызметтер цифрландырылған болса, онда сақтандыру бағасы қолжетімді және қызметтердің төлемін қосымшаға қосу арқылы сатып алуға оңай болады. Содан кейін халықты, оның ішінде жер сілкінісінен ерікті сақтандыруды кеңінен тарату туралы айтуға болады», — деп атап өтті сақтандырушы.

«Азаматтарға арналған үкімет» Мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ өз қызметтеріне ерікті сақтандыру қызметтерін біріктіруге мүмкіндік алды – бұл туралы Корпорация басқарма төрағасының орынбасары Шыңғыс Оразалинов айтып берді. Оның айтуынша, корпорация онлайн режимінде 5 мыңға жуық қызмет көрсетеді, мысалы, банктер корпорация платформасымен интеграциялануға дайын. «Егер ерікті сақтандыру туралы айтатын болсақ, онда автокөлікті тіркеу кезінде көлікті сақтандыруды ұсынуға болады. Бұл идеяны басқа нәрселермен қатар еуропротоколдың арқасында жүзеге асыруға болады. Қажет болса, ОПГО ВТС ХҚКО платформасына қосылатын бірінші өнім бола алады. Барлық мүмкіндіктермен оны 6-8 айда жүзеге асыруға болады», — деді ол. «Азаматтарға арналған үкімет» цифрлық бизнес жобаларына ашық болды, сондықтан қазір халықтың қаржылық сауаттылығын арттыру маңызды», — деп есептейді спикер.

«Мемлекеттік несие бюросы» АҚ басқарма төрайымы Линара Ануарбекова сақтандыру ұғымы өмірімізге берік орныққан кезде ерікті сақтандыру кеңінен тарайтынын айтты. «Адамдар төлемдердің жылдам әрі кепілді болатынына сенімді болған кезде кез келген өнімді немесе қызметті оңай сақтандыруға болады. Сақтандырудың барлық міндетті кезеңдерінде ерікті сақтандыруды оңай енгізу үшін жұмыс базасы ретінде үлкен платформа қазірдің өзінде бар. Ерікті өнімдерді сататын сақтандыру компаниялары қорғалуы үшін секторды цифрландыру алаяқтық тәуекелдерін де ескеруі керек», — деді ол.