Екі сессия 2025: Қытайдың экономикалық және технологиялық серпілісі

Бейжіңде жыл сайын өтетін «Екі сессия» басталды. Қытайдың ең маңызды саяси шарасына Бүкілқытай халық өкілдері жиналысы (БХӨЖ) мен Қытай халықтық саяси консультативтік кеңесінің (ҚХСКК) отырыстары кіреді. Бұл кездесулер елдің алдағы жылға арналған негізгі бағыттарын айқындап, үкіметтің экономикалық, технологиялық және әлеуметтік басымдықтарын көрсетеді.

Экономикалық көрсеткіштер мен болжамдар

ҚХР Мемлекеттік кеңесінің есебіне сәйкес, 2025 жылы ішкі жалпы өнімнің (ІЖӨ) өсімі шамамен 5% деңгейінде күтілуде. Билік қалалардағы жұмыссыздық деңгейін 5,5% шамасында сақтап, 12 миллионнан астам жаңа жұмыс орнын ашуды жоспарлап отыр. Сондай-ақ тұтыну бағаларының индексі 2%-ға артып, халық табысы экономикалық өсімге сәйкес ұлғаюы тиіс. Қытай ғаламдық экономикалық сын-қатерлерге қарамастан, ішкі сұранысты ынталандыруды негізгі фактор ретінде қарастыруда.

Өнеркәсіп пен технологиядағы жетістіктер

2024 жылы қол жеткізілген маңызды жетістіктердің бірі – 13 миллионнан астам электр көліктерінің шығарылуы, бұл Қытайдың «жасыл» көлік саласындағы көшбасшылығын дәлелдейді. Жоғары технологиялық салалар қарқынды өсіп келеді: өңдеу өнеркәсібінің қосылған құны 8,9%-ға, ал бағдарламалық қамтамасыз ету және IT қызметтері 10,9%-ға ұлғайды. Бұл көрсеткіштер Қытайдың технологиялық даму мен инновацияларға бағытталған стратегиясын растайды, олар ұзақ мерзімді экономикалық өсімнің қозғаушы күші болуы тиіс.

Экологиялық бастамалар мен энергетика

Қытай қазба отынға тәуелділікті азайту бағытында ілгерілеуде: елдің жалпы энергия балансындағы «жасыл» энергетиканың үлесі 40%-ға жақындады. Экожүйелерді қалпына келтіру және көміртек шығарындыларын азайту бойынша белсенді жұмыстар жүргізілуде, соның ішінде CO₂ шығарындыларына арналған квоталармен ұлттық сауда жүйесін дамыту. Бұл шаралар Қытайдың тек энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге ғана емес, сонымен қатар жаһандық климаттың өзгеруіне қарсы күрестегі рөлін нығайтуға деген ұмтылысын көрсетеді.

Халықаралық сауда және ауыл шаруашылығы

2024 жылы Қытайдың сыртқы сауда көлемі тарихи максимумға жетіп, елдің тұрақты экономикалық даму көрсеткішін дәлелдеді. Сонымен қатар, 700 миллион тоннадан астам астық өндірілгені туралы рекордтық көрсеткіш Қытайдың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған күш-жігерін көрсетеді. Ғаламдық тұрақсыздық жағдайында Қытай өз экономикасының өзін-өзі қамтамасыз ету деңгейін арттыруға және сыртқы тәуелділікті азайтуға ұмтылуда.

Стратегиялық бағыттар мен сын-қатерлер

Ғаламдық экономикалық және геосаяси өзгерістер аясында Қытай өзін тұрақтылық пен ұзақ мерзімді дамудың тірегі ретінде көрсетуге тырысуда. АҚШ-пен сауда қақтығыстары, қытайлық технологияларға қарсы санкциялар және ғаламдық логистикалық тізбектердің трансформациясы Бейжіңді ішкі нарықты нығайтуға, жоғары технологияларды дамытуға және өнеркәсіптік өндірісті қолдауға басымдық беруге мәжбүр етуде.

Қабылданған шаралар Қытай билігінің тек сыртқы қауіптерге төтеп беру ғана емес, сонымен қатар оларды экономикалық өсімнің катализаторы ретінде пайдалануға ұмтылысын көрсетеді. Жасанды интеллектті белсенді енгізу және жартылай өткізгіштер өндірісін дамыту Батыс технологияларына тәуелділікті төмендетуге көмектесе алады. «Жасыл» экономиканы дамыту және электр көліктерінің рекордтық өндірісі Қытайға жаһандық энергетикалық трансформациядағы көшбасшылықты нығайтуға мүмкіндік береді.

Алайда маңызды сын-қатерлер де бар. ІЖӨ өсімі баяулап келеді, бұл құрылымдық реформалардың қажеттілігін алға тартады. Өңірлік биліктің қарыз деңгейінің жоғары болуы, жылжымайтын мүлік нарығындағы дағдарыс және демографиялық өзгерістер жаңа экономикалық шешімдерді талап етеді. Сыртқы сауда тұрақты болып қалғанымен, шетелдік нарықтарға тәуелділік қосымша тәуекелдер тудырады.

Осылайша, 2025 жылғы «Екі сессия» тек өткен жылдың қорытындыларын жариялайтын алаң ғана емес, сондай-ақ Қытайдың жаңа экономикалық жағдайға бейімделу бағытын айқындаушы маңызды оқиға болды. Технологиялық тәуелсіздік, экологиялық тұрақтылық және ішкі тұтынуды дамытуға басымдық беру – Қытайдың болашақ көпполярлы әлемдегі рөлін күшейтуге ұмтылысын көрсетеді.

Ғазиза Ұзақ

Бейжің қаласы